Ondertoezichtstelling. Minderjarige verzoekt om opheffing ondertoezichtstelling (ots) voor haarzelf en voor haar broertjes, toekenning in het kader van de echtscheiding van de ouders van eenhoofdig gezag aan de moeder en stopzetting van de omgang met de vader. De rechtbank ontvangt de minderjarige in haar verzoeken, met dien verstande dat zij niet-ontvankelijk is in het opheffingsverzoek ten aanzien van haar broertjes. De verzoeken inzake het gezag en de omgang worden opgevat als verzoeken op grond van artikel 1:251a lid 4 resp. 1:253a lid 4 jo. 377g BW (informele rechtsingang voor minderjarige van 12 jaar of ouder). Deze verzoeken worden verwezen naar een latere zitting waar de nevenvoorzieningen inzake de scheiding worden behandeld. Het verzoek tot opheffing van de ots van de minderjarige zelf wordt toegewezen.

Limitering of nihilstelling op termijn? Kinderloos gebleven huwelijk dat meer dan vijf jaar heeft geduurd. In beginsel is de alimentatietermijn twaalf jaar. De rechtbank limiteert de alimentatie tot één jaar na de echtscheiding. Het hof acht deze beslissing ontoereikend gemotiveerd. Het hof wijst limitering af, maar is van oordeel dat van de vrouw mag worden verwacht dat zij binnen twee jaar na de echtscheiding in haar eigen levensonderhoud moet kunnen voorzien. Het hof stelt vanaf die datum de partneralimentatie op nihil.

Draagmoederschap. Gehuwde vrouw wordt door zelfinseminatie met zaad van een andere man (A) zwanger. Zij draagt het kind ten behoeve van die man en zijn mannelijke partner (B). Bijzondere curator is benoemd ten behoeve van de nog ongeboren vrucht. Deze verzoekt DNA-onderzoek waaruit blijkt dat A de biologische vader is, gegrondverklaring van de ontkenning van het vaderschap van de echtgenoot van de draagmoeder en gerechtelijke vaststelling van het vaderschap van A. Voorts verzoekt zij om de biologische vader met het eenhoofdig gezag te belasten. De draagmoeder gaat daarmee akkoord. De draagmoeder en de biologische vader hebben zelfstandig verzocht te bepalen dat het kind de naam van de biologische vader zal hebben. De rechtbank wijst het verzoek tot DNA-onderzoek af, omdat dat niet nodig is, gelet op de gang van zaken. Zij wijst het verzoek tot ontkenning van het vaderschap toe en ook de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap, ook al is de biologische vader niet de verwekker. Er is wel een nauwe persoonlijke betrekking tussen het nog ongeboren kind en de biologische vader. Voorts wijst de rechtbank het verzoek tot gezagswijziging toe, alsmede het verzoek de geslachtsnaam te bepalen.

Verzoek vervallenverklaring aanwijzing. De gecertificeerde instelling (gi) heeft al in september 2013 besloten tot plaatsing van het kind in een perspectiefbiedend pleeggezin. Deze uithuisplaatsing is verlengd, maar in beroep daartegen overwoog het hof dat van de gi meer mocht worden verwacht in het onderzoek naar mogelijkheden om het kind weer bij de moeder te laten wonen. De gi gaat op haar eigen weg voort en geeft aanwijzing tot omgang 1x per drie weken. Thans is er onderzoek of de moeder eventueel weer voor het kind kan zorgen. Moeder heeft haar leven redelijk op orde. Het hof oordeelt dat de gi in redelijkheid niet tot aanwijzing kon komen. Het hof stelt omgang van 1x per twee weken vast en vermeldt daarbij dat de gi de moeder beter moet ondersteunen.

Limitering. De man verzoekt de duur van de alimentatieverplichting te beperken tot twaalf jaar na de datum waarop de echtscheiding in redelijkheid had kunnen worden ingeschreven in de registers (18 maart 2014), indien de vrouw geen hoger beroep had ingesteld tegen de echtscheiding. Het hof is van oordeel dat het instellen van hoger beroep tegen de door de vrouw zelf verzochte echtscheiding met het enkele doel de termijn van de bijdrage tot levensonderhoud die in het kader van de voorlopige voorzieningen was bepaald te verlengen, misbruik van procesbevoegdheid oplevert. Het hof acht deze handelwijze van de vrouw voldoende grond om de alimentatieduur te bekorten met de periode gedurende welke de inschrijving van de echtscheiding onnodig is belemmerd, in dit geval een bekorting tot elf jaar en vijf maanden.

Man verzoekt om de kinderbijdrage deels in natura te voldoen. De vrouw zit in de schuldsaneringsregeling. Indien hij niet in natura mag betalen, vloeit de gehele bijdrage, voor zover niet opgenomen in het vrij te laten bedrag (in dit geval € 136) volgens de man naar de schuldeisers, waardoor de minderjarige geen baat heeft bij een door de rechtbank vastgestelde bijdrage. De rechtbank oordeelt dat uitgangspunt dient te zijn dat een onderhoudsuitkering rechtstreeks in geld wordt uitbetaald aan de ouder waar het kind zijn hoofdverblijfplaats heeft en dat een onderhoudsplichtige ouder zich aldus in beginsel niet op andere wijze kan kwijten van zijn onderhoudsverplichting. Feit is dat de vrouw in de WSNP zit. In die situatie zouden betalingen in natura aan de minderjarige in plaats van betaling van een bedrag aan de vrouw, feitelijk kunnen leiden tot benadeling van de schuldeisers, hetgeen een niet wenselijke situatie zou zijn.

De man stelt dat de vrouw sinds zijn vertrek uit de echtelijke woning zonder zijn toestemming dan wel medeweten de banktegoeden van in totaal € 78.096 volledig heeft opgenomen. De vrouw mag niet in de aanloop naar een scheidingsprocedure eenzijdig gelden ‘apart zetten’. De vrouw moet de gelden terugstorten. Zij benadeelt daarmee de huwelijksgemeenschap en handelt in strijd met art. 1:164 lid 1 BW. De voorzieningenrechter oordeelt dat dit artikel geen grondslag kan vormen, omdat nog geen echtscheidingsverzoek is ingediend, zodat de huwelijksgemeenschap nog niet is ontbonden. Reeds daarom worden de vorderingen van de man afgewezen.

Verzoek om vervangende toestemming tot afgifte nieuw Nederlands en nieuw Bulgaars paspoort voor de minderjarige. Voorts verzoek om machtiging tot buitenlands verblijf in schoolvakanties en voor familiegebeurtenissen. De rechtbank wijst vervangende toestemming voor Nederlands paspoort toe en voor Bulgaars paspoort af. Machtiging tot buitenslands verblijf wijst rechtbank af. Het hof verleent alsnog toestemming tot afgifte nieuw Bulgaars paspoort, omdat de minderjarige mede de Bulgaarse nationaliteit heeft en al eerder een Bulgaars paspoort had, voor de aanvraag waarvan de vader wel toestemming had verleend. Het hof wijst verzoek machtiging buitenslands verblijf af. De moeder wil deze machtiging tot aan de meerderjarigheid van het kind laten gelden. Zij ziet niet op een specifieke reis. Daarmee wordt het gezamenlijk gezag van de ouders te zeer uitgehold. De moeder zal voor specifieke reizen in overleg moeten treden met de vader en zo nodig vervangende toestemming moeten verzoeken.

Wendy Schrama: houd oog voor verschillen in het familierecht.