Gezag. De ouders hadden tijdens de relatie gezamenlijk gezag over de kinderen. Na beëindiging van de relatie bleven de twee kinderen bij de moeder wonen. Vervolgens is het eenhoofdig gezag in 2011 aan de moeder toegekend. In 2013 is de oudste van de twee kinderen bij de vader gaan wonen. De vader heeft in eerste aanleg verzocht het gezag over de oudste van de twee minderjarigen aan hem toe te wijzen. De rechtbank heeft het gezag over deze minderjarige aan de beide ouders toegewezen. Het hof bekrachtigt deze beschikking. Het hof overweegt dat het ontbreken van een goede communicatie tussen de ouders niet zonder meer meebrengt dat in het belang van het kind het ouderlijk gezag slechts aan een van de ouders moet worden toegekend. Weliswaar is de communicatie tussen de ouders al jarenlang ernstig verstoord, maar niet is gebleken dat de oudste klem of verloren zit tussen de ouders. Daarbij neemt het hof in aanmerking dat de minderjarige zelf te kennen heeft gegeven dat hij niet merkt dat het gezag over hem gezamenlijk wordt uitgeoefend. Voorts zijn er ook geen aanwijzingen dat de minderjarige op termijn klem of verloren zal raken tussen de ouders. Bekrachtiging.

Erfrecht. De vader heeft in zijn testament A benoemd tot bewindvoerder over alle door de erflater aan de minderjarigen nagelaten goederen tot het moment dat zij 30 jaar zijn geworden. De moeder verzoekt als wettelijk vertegenwoordigster van beide minderjarigen A te ontslaan als bewindvoerder en C, een broer van de moeder, te benoemen als bewindvoerder. Hij is daartoe bereid. De kantonrechter wijst het verzoek toe. De kantonrechter overweegt dat onder gewichtige redenen voor ontslag ook een ernstige mate van gegrond wantrouwen van de rechthebbende jegens de bewindvoerder kan vallen. In dit geval is dat wantrouwen gegrond, omdat A geen periodieke rekening en verantwoording heeft afgelegd aan verzoekster. Onbekend is of A een boedelbeschrijving heeft gemaakt en voorts is het wantrouwen gegrond op de privéopnames door A ten laste van de bankrekeningen van de kinderen. A wordt ontslagen, C wordt benoemd en voorts wordt A veroordeeld in de proceskosten.

Moeder frustreert omgangsregeling van kind met vader. Uiteindelijk is zij met het kind naar Portugal verhuisd. De rechtbank wijst verzoek van de in Nederland wonende vader om hem met het eenhoofdig gezag te belasten toe. Het hof bekrachtigt deze beschikking en voegt toe dat de moeder het paspoort van de minderjarige op straffe van een dwangsom aan de vader moet afgeven. De rechtbank heeft, na eerdere afwijzing van het verzoek om gezamenlijk gezag en vaststelling omgangsregeling, aan de vader het gezag alleen toegewezen nadat de moeder de opgelegde omgangsregeling niet meer nakwam door te verhuizen naar Portugal. De vader had daarbij toegezegd dat het kind, ook als hij het gezag alleen zou krijgen, bij de moeder, maar dan wel in Nederland, zou kunnen verblijven, mits de omgangsregeling zou worden nagekomen. Van die toezegging is de vader teruggekomen. Het hof oordeelt eerst dat de gewone verblijfplaats van het kind ten tijde van de indiening van het verzoek in eerste aanleg in Nederland lag op grond van de jurisprudentie Brussel II bis. Het hof oordeelt verder dat de vrouw onvoldoende heeft aangevoerd om te rechtvaardigen dat zij de band met de man als mede-ouder van de minderjarige volledig heeft doorgesneden, terwijl de man een mogelijke verhuizing naar hem goed heeft doordacht. Het hof passeert bewijsaanbod van de vrouw en bekrachtigt beschikking.

Het hof spreekt ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing uit, beide voor de duur van een jaar, ook al is er geen zicht op terugplaatsing. Het kind, over wie de moeder alleen het gezag uitoefent, woont al jaren bij grootmoeder. Eerst in het kader van een ots met uithuisplaatsing, later in vrijwillig kader. Naar aanleiding van een incident is de verhouding tussen grootmoeder en moeder vertroebeld. Het contact tussen moeder en kind was stopgezet. Het kind komt klem te zitten tussen moeder en grootmoeder. De rechtbank heeft het verzoek om ots en uhp afgewezen, alsmede het subsidiaire verzoek tot gezagsbeëindiging. De Raad voor de Kinderbescherming stelt in hoger beroep dat binnen de huidige wetgeving het kind tussen de wal en het schip valt. Voor een ots wordt aan de voorwaarde van zicht op thuisplaatsing niet voldaan, en gezagsbeëindiging zou de situatie alleen maar verslechteren. Dat verzoekt de raad in hoger beroep dan ook niet meer. Zowel pleegmoeder als moeder stellen dat er geen klemsituatie voor het kind is. Het contact tussen hen verloopt weer beter. Het hof is van oordeel dat het kind thans in zijn ontwikkeling ernstig wordt bedreigd en dat de zorg die nodig is om de bedreiging weg te nemen onvoldoende wordt geaccepteerd. De verwachting is gerechtvaardigd dat de moeder de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding weer zal dragen, in die zin dat zij het verblijf en opgroeien bij de grootmoeder weer vrijwillig zal ondersteunen. Dat het perspectief voor het kind bij de grootmoeder ligt, staat daarmee niet in de weg aan een ots en uhp.

Cri de coeur van de kantonrechter. De kantonrechter ervaart dat er op dit moment te vaak, te snel en te gemakkelijk verzoekschriften tot onderbewindstelling van meerderjarigen worden ingediend. Onderbewindstelling is niet het ‘ultimum remedium’ voor al de niet opgeloste problemen in onze samenleving. Dat is ook het geval in de aan de orde zijnde zaak. De rechthebbende, tevens verzoekster, beheerst de Nederlandse taal niet dan wel onvoldoende en stelt analfabeet te zijn. Zij krijgt begeleiding van het maatschappelijk werk. Zij heeft – desgevraagd – geen geestelijke of lichamelijke problemen en geen noemenswaardige schulden. Probleem is vooral dat drie meerderjarige kinderen bij haar wonen die om hen moverende redenen niet of nauwelijks bijdragen in de kosten van de huishouding. Er zouden geen financiële problemen ontstaan als deze kinderen niet bij haar zouden wonen, maar zij vindt het als moeder moeilijk om de kinderen de inwoning te ontzeggen. De kantonrechter oordeelt dat er geen gronden voor onderbewindstelling zijn.

Verdeling gezamenlijk bewoonde woning tijdens relatie (partijen hebben veertien jaar samengewoond en achttien jaar een relatie gehad). Eenvoudige gemeenschap. Man beroept zich op verrekening van door hem gedane investeringen in (verbouwing van) de woning. De rechtbank wijst dit beroep af, nu in de relatie de vrouw het leeuwendeel van de zorg voor de drie kinderen op zich heeft genomen en de man het leeuwendeel van zijn inkomen heeft ingebracht alsmede een groter aandeel van zijn privévermogen. Partijen hebben stilzwijgend beoogd niet te willen verrekenen. De overwaarde van de woning wordt gelijkelijk verdeeld. De rechtbank overweegt dat zowel de vraag of er afspraken zijn gemaakt alsook wat de inhoud daarvan is, moet worden beantwoord aan de hand van de Haviltex-maatstaf. Partijen hebben drie kinderen gekregen. Na de geboorte van het tweede kind heeft de vrouw niet meer in loondienst gewerkt. Niettegenstaande ieders (verschil in) feitelijke inbreng, hebben partijen ervoor gekozen om de woning, de hypotheeklening en de daarmee verbonden levensverzekering op beider naam te stellen. De man heeft het leeuwendeel van het inkomen ingebracht en een (groter deel van) zijn vermogen geïnvesteerd in de (verbouwing van) de woning. De vrouw had het leeuwendeel van de zorg voor de kinderen. Er is nooit enig bedrag verrekend. De vrouw beschikte tijdens de samenleving niet over inkomen om in haar eigen levensonderhoud te voorzien of om vermogen op te bouwen. Uit het gedrag van partijen leidt de rechtbank af dat zij stilzwijgend hebben beoogd over en weer gedane investeringen via inkomen dan wel vermogen niet te willen verrekenen en/of dat de man met zijn inbreng heeft voldaan aan een natuurlijke verbintenis. Dat partijen anders hadden beoogd, heeft de man onvoldoende gemotiveerd.

Ferrari/Roemenië

Oneerlijke besluitvorming in kinderbeschermingszaken veroorzaakt schending artikel 8 EVRM.

Grabowski/Polen

Vrijheidsbeneming minderjarige zonder rechterlijke machtiging is verboden.

Pensioenverweer ex artikel 1:153 BW, gevoerd door de vrouw. Het hof oordeelt uiteindelijk dat de vrouw geen beroep toekomt op het pensioenverweer als belemmering voor de echtscheiding. Daartoe gaat het hof na welke pensioenvoorzieningen er zijn en of de vooruitzichten van de vrouw op uitkeringen uit hoofde van een nabestaandenpensioen en daarmee vergelijkbare uitkeringen, zoals die krachtens levensverzekering, teloor zouden gaan of ernstig worden aangetast. Wat betreft het pensioen in eigen beheer van de bv van de man als directeur-grootaandeelhouder concludeert het hof dat krachtens de pensioenovereenkomst aan de vrouw een premievrije aanspraak op bijzonder nabestaandenpensioen toekomt. Het hof volgt de vrouw niet in de gedachte dat het pensioenverweer van artikel 1:153 BW niet alleen ziet op het wegvallen van een bestaande aanspraak, maar ook ziet op de vaststelling van de omvang van die aanspraak en de afstorting van het kapitaal dat de aanspraak omvat. Tekst en wetsgeschiedenis van die bepaling geven geen aanleiding tot deze opvatting. De beslissing tot echtscheiding hoeft in verband hiermee niet te worden aangehouden. Wat een aantal verzekeringspolissen betreft, stelt het hof vast dat deze aan de man toekomen. De man heeft in de loop van de echtscheidingsprocedure, zelfs nadat de rechtbank had beslist dat de uitkering uit deze polissen ten gunste van de vrouw voorzagen in een nabestaandenpensioen, de begunstiging gewijzigd. Het hof oordeelt dat het weliswaar ging om een bestaand vooruitzicht op uitkeringen, maar dat dit vooruitzicht niet als gevolg van de echtscheiding is gewijzigd, maar als gevolg van het handelen van de man en daarom artikel 1:153 BW hierop niet ziet. Wel merkt het hof op dat onder omstandigheden de wijziging door de man een onrechtmatige handelen jegens de vrouw zou kunnen opleveren. Ten aanzien van een andere polis stelt het hof vast dat deze recht geeft op een aanvullend nabestaandenpensioen, maar gelet op de beperkte omvang van de uitkering, van naar het hof heeft geraamd van € 300 per jaar, is het hof van oordeel dat een voorziening ter compensatie van die nadeel in redelijkheid niet hoeft te worden getroffen voordat de echtscheiding kan worden uitgesproken.

Matiging onderhoudsplicht jegens jongmeerderjarige. De vader voert aan dat hij vanwege het gedrag van zijn zoon thans – na vele jaren aan zijn financiële verplichtingen jegens zijn zoon te hebben voldaan – niet meer in de kosten van zijn levensonderhoud en studie wenst bij te dragen. De man kan het bijzonder moeilijk verkroppen dat de zoon geen enkel contact met hem wenst en dat hij de naam van zijn stiefvader gebruikt, maar dat hij desondanks wel een bijdrage in de zijn kosten van levensonderhoud en studie verlangt. De man voelt zich in de steek gelaten en lijdt daaronder. Het hof is van oordeel dat niet is gebleken dat sprake is van zodanige gedragingen van de zijde van de zoon dat in redelijkheid niet of niet ten volle van de man gevergd kan worden dat hij een bijdrage in de kosten van levensonderhoud en studie aan zijn zoon verstrekt. Het is begrijpelijk dat het voor een vader moeilijk is te blijven betalen voor een zoon die hem niet wil zien, echter, dit gegeven kan de plicht van de man om bij te dragen in de kosten van de jongmeerderjarige niet wegnemen. Weliswaar staat vast dat de relatie tussen de man en de zoon ernstig is verstoord, maar dit is een omstandigheid die voortkomt uit de echtscheiding tussen beide ouders en maakt op zichzelf niet dat de onderhoudsverplichting dient te worden gematigd. Daarbij komt dat ter zitting van het hof is gebleken dat de man niet zijn zoon, maar zijn ex-vrouw verwijt dat er geen contact is tussen hem en zijn zoon.