Ambtshalve wijziging gezamenlijk gezag in eenhoofdig gezag op verzoek minderjarige aan wie bijzondere curator is toegewezen mogelijk? In deze zaak is tussen de ouders in 1999 de echtscheiding uitgesproken. Het gezamenlijk gezag is in stand gebleven. Nadien heeft de moeder verzocht haar alleen met het gezag te belasten. De rechtbank heeft dat verzoek afgewezen. Dat is bekrachtigd door het hof. Thans heeft de minderjarige zich per brief tot de rechtbank gewend om de zorgregeling tussen hem en zijn vader te wijzigen. Er is een bijzondere curator benoemd die voor de minderjarige heeft verzocht om eenhoofdig gezag van de moeder. De rechtbank heeft dit verzoek toegewezen. Het hof beantwoordt de vraag of de bijzondere curator ten behoeve van de minderjarige dit verzoek kon doen, bevestigend. Het hof verwijst eerst naar HR 4 april 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC2241. Het staat de minderjarige niet vrij een verzoek te doen tot wijziging van het gezag ex artikel 1:251a lid 4 BW, als de rechter zich daarover reeds een oordeel heeft gevormd. Dat geval doet zich hier voor (beschikking hof 7 juni 2011). Maar, zo stelt het hof, ten tijde van de beschikking van het hof, was de minderjarige 13 jaar oud en niet gebleken is dat de minderjarige in de procedure bij het hof is gehoord of daartoe is opgeroepen. Het moet ervoor worden gehouden dat dat niet is gebeurd en er geen rekening kon worden gehouden met de mening van de minderjarige. Gelet daarop en gelet op artikel 12 lid 2 IVRK, is het hof van oordeel dat de rechtbank zich terecht vrij heeft geacht ambtshalve op het verzoek van de minderjarige een beslissing te geven. Dat de bijzondere curator buiten het boekje is getreden, nu de minderjarige slechts om wijziging van de zorgregeling verzocht en zij heeft verzocht om gezagswijziging wijst het hof af.

Verzoek GI tot bekrachtiging schriftelijke aanwijzing inzake omgang en verzoek tot versterking aanwijzing met een dwangsom van € 100 per keer dat de aanwijzing niet wordt opgevolgd (zie artikel 1:263 lid 3 BW). Ouders oefenen beiden het gezag uit. Zij hebben ieder een eigen woning. Hun beide kinderen zijn onder toezicht gesteld. Er is machtiging tot uithuisplaatsing verleend bij de vader voor de duur van zes maanden. De GI heeft een schriftelijke aanwijzing gegeven tot medewerking van de vader aan de wekelijkse omgang van de kinderen met de moeder. De kinderrechter oordeelt dat de GI bij afweging van alle belangen in redelijkheid heeft kunnen komen tot de schriftelijke aanwijzing. De vader werkte, ondanks herhaalde verzoeken daartoe, niet mee aan de omgang. Hoewel de omgang inmiddels is hervat, oordeelt de kinderrechter dat het van belang is dat de schriftelijke aanwijzing wordt bekrachtigd. De vader heeft in het verleden immers laten zien dat hij erg bepalend is, door de omgang met de moeder naar eigen inzicht stop te zetten. Het opleggen van een dwangsom is evenwel niet op zijn plaats, nu de vader inmiddels zijn medewerking aan de omgang verleent.

Erfrechtverordening op 17 augustus 2015 in werking.

Wet tegengaan huwelijksdwang: na meer dan een jaar kritische vragen Eerste Kamer beantwoord.

IPR. Bevoegdheid Nederlandse rechter inzake internationale onderhoudsverplichting. Brussel II-bis en Alimentatieverordening. Eerder is door de Rechtbank Amsterdam op 5 maart 2014 voor recht verklaard dat de ouders gezamenlijk zijn belast met het gezag over de minderjarige. Beslist is dat de minderjarige de hoofdverblijfplaats heeft bij de vrouw, dat zij mocht verhuizen en is een zorgregeling vastgesteld. Na grotendeels bekrachtiging in hoger beroep is door de man cassatieberoep ingesteld. De vrouw verblijft sinds 7 maart 2014 met het kind in Italië. De man heeft een nieuw verzoek gedaan tot vaststelling van een kinderbijdrage. Hij stelt dat de Nederlandse rechter de bevoegdheid heeft behouden die hem in de eerdere procedure toekwam op basis van artikel 8 en 10 Brussel II-bis. Het hof oordeelt dat het nieuwe verzoek losstaat van het eerdere. Het hof ziet geen connexiteit. De kinderbijdrage maakte geen deel uit van de eerdere procedure, ook al had de vrouw daar aanvankelijk wel om verzocht. Ook artikel 12 Brussel II-bis kan geen grondslag bieden, nu uit de proceshouding van de vrouw blijkt dat zij de bevoegdheid van de Nederlandse rechter niet aanvaardt. Zaken betreffende onderhoudsverplichtingen zijn uitdrukkelijk van het toepassingsgebied van Brussel II-bis uitgesloten. De Alimentatieverordening (inwerkingtreding 18 juni 2011) wijst als bevoegde rechter die van de lidstaat van de gewone verblijfplaats van verweerder of van de onderhoudsgerechtigde aan (Italië). Nederlandse rechter onbevoegd.

IPR. Kinderontvoering naar Litouwen. De vader heeft na overlijden van de moeder van rechtswege het gezag over de minderjarige die de Nederlandse nationaliteit heeft. De minderjarige verblijft bij een tante in Litouwen. De vader heeft reeds bij de gerechtelijke autoriteiten van Litouwen een verzoek tot teruggeleiding van de minderjarige ingediend. Dit verzoek is zowel in eerste aanleg als in hoger beroep afgewezen. Thans dient de vader een verzoek tot onmiddellijke teruggeleiding in bij de Nederlandse gerechtelijke autoriteiten naar aanleiding van de toezending van de beslissing van de Litouwse hogerberoepsrechter aan de Nederlandse autoriteiten met het oog op onderzoek van het gezagsrecht (artikel 11 lid 7 Brussel II-bis). De Nederlandse rechter is evenwel niet bevoegd om kennis te nemen van de verzoeken tot teruggeleiding door de vader. Dat is de rechter van de lidstaat waarnaar het kind beweerdelijk ongeoorloofd is overgebracht of waar het wordt achtergehouden. Als de rechterlijke instanties de terugkeer weigeren, blijft de beslissing ten gronde (over het hoofdverblijf) voorbehouden aan de rechterlijke instanties van het land van herkomst (‘overrule-beslissing’). Dit betekent echter niet dat de Nederlandse rechter na toezending van de Litouwse beslissing bevoegd wordt (nogmaals) te beslissen op het verzoek tot teruggeleiding.

Partneralimentatie. Verzoek om verlenging van de duur van de alimentatie na twaalf jaar afgewezen. Geen uitzonderlijk geval. De rechtbank had het verzoek om verlenging ook afgewezen. De vrouw is daarvan in hoger beroep gekomen. Niet in geschil is dat de beëindiging van de partneralimentatie leidt tot een ingrijpende terugval in het inkomen van de vrouw. Ten tijde van de scheiding waren de kinderen 8 en 5 jaar oud. De vrouw heeft alle inkomsten gebruikt voor de kosten van de kinderen en van de huishouding. Er kon niet gereserveerd worden. Als gevolg van de beëindiging van de alimentatie zal zij de kosten van de woning niet meer kunnen voldoen en moeten verhuizen. Dat is onredelijk en onbillijk, zeker nu de kinderen nog thuis wonen. Zij had in 1989 al een WAO-uitkering en heeft die nog steeds. Zij is voor 80 tot 100% arbeidsongeschikt. Het hof oordeelt dat het op de weg van de vrouw had gelegen te anticiperen op het einde van de alimentatie en haar uitgavenpatroon daarop aan te passen. Voorts zijn de kinderen zo oud dat van hen ook een bijdrage in de kosten van de huishouding mag worden verwacht. De woning heeft een overwaarde, de vrouw had de woning ook eerder kunnen verkopen en van de overwaarde een goedkopere woning kunnen kopen. De vrouw heeft niet alles gedaan wat van haar verwacht mocht worden.

Bewindvoering. Einde bewind door overlijden. Kan voormalige bewindvoerder voor overlijden door kantonrechter gegeven machtiging nog uitvoeren? Uit het huwelijk van de vader en de moeder zijn vier kinderen geboren. De vader is in 2006 overleden. Zijn testament bevatte een langstlevende clausule. Daarin was voorts bepaald dat de waarde van het erfdeel van de kinderen opeisbaar zou worden wanneer de moeder in een verzorgingstehuis zou komen of het vrije beheer over haar vermogen zou verliezen. Het vermogen van de moeder is in 2012 onder bewind gesteld. Zij is toen ook in een verzorgingstehuis opgenomen. In 2011 heeft de moeder aan een van haar kinderen € 70.000 geschonken. De kantonrechter heeft eind 2013 op verzoek van de toenmalige bewindvoerder machtiging verleend om aan de kinderen uit te keren de waarde van het aan elk van hen toekomende erfdeel uit de nalatenschap van de vader, waarbij is bevestigd dat de schenking van de moeder aan een van de kinderen wordt opgenomen als een voorschot op de erfenis van de moeder. Dit kind verzoekt in hoger beroep deze bevestiging ongedaan te maken. Aan de machtiging was voor de dood van de moeder geen uitvoering gegeven. Het hof acht verzoeker in hoger beroep ontvankelijk, maar wijst het verzoek af, omdat met de dood van de moeder het bewind is geëindigd en daarmee ook de taak van de bewindvoerder. Deze kon de machtiging niet alsnog uitvoeren. Voorts was de kantonrechter niet bevoegd tot een oordeel over de vraag of de schenking als een voorschot op de erfenis zou dienen te worden aangemerkt.

Ondertoezichtstelling nodig? Moeder werkt mee met hulpverlening en houdt dat vol. Is dan de ots nog wel een passende maatregel? Artikel 1:255 lid 1 BW bepaalt immers dat een ondertoezichtstelling alleen kan worden uitgesproken als een ouder de noodzakelijke zorg niet of onvoldoende accepteert. Ter zitting blijkt dat afwijzing van het verzoek tot ots en ook het aanhouden van de behandeling ertoe zal leiden dat de thans geboden hulp zal wegvallen en alleen vrijwillige hulp door het wijkteam zou kunnen worden gegeven. Dan kan de hulpverleenster die thans in het gezin werkt haar hulp niet voortzetten. De kinderrechter vindt dat de ingeslagen weg moet worden voortgezet. Kennelijk maken afspraken tussen overheden en GI’s het onmogelijk die hulp voort te zetten in een drangkader. Onder die omstandigheden, daarbij de belangen van de kinderen voorop stellend, zal de ots worden uitgesproken, ook al werkt de moeder volop mee met de hulpverlening.

Kinderalimentatie; draagkracht van de moeder. De moeder dreef samen met haar ouders een vennootschap onder firma die per 1 september 2014 is verkocht. Zij is op 15 oktober 2014 in dienst getreden bij een bv. Gelet op de betwisting door de man dat de moeder geen draagkracht zou hebben had het naar het oordeel van het hof op de weg van de vrouw gelegen om haar inkomen inzichtelijk te maken door overlegging van de in het procesreglement genoemde bescheiden, waaronder vastgestelde jaarrekeningen over de laatste drie jaren. Ook na de verkoop van de vof is dat van belang, omdat de man stelt dat een eventuele inkomstendaling van de vrouw als gevolg van de verkoop, een verwijtbaar inkomensverlies is. Haar draagkracht kan, aldus het hof, niet slechts op grond van aangiften IB worden vastgesteld. De vrouw heeft uit een oogpunt van privacy van haar ouders bezwaar tegen het overleggen van de jaarrekeningen van de vof. De man hoeft geen inzage te krijgen in de financiële situatie van haar ouders. Het hof oordeelt dat de privacy van de ouders van de vrouw geen gewichtige reden is op grond waarvan de overlegging van de jaarrekeningen kan worden geweigerd. Aan de privacy wordt voldoende tegemoetgekomen door de behandeling met gesloten deuren en het daaruit voortvloeiende mededelingsverbod over gegevens uit de procedure. Het hof verbindt aan de weigering tot overlegging van de gegevens de conclusie die het geraden oordeelt.